czwartek, 31 stycznia 2013

Akt kupna-sprzedaży części wsi Huta Stara (1819)

Poniżej prezentuję treść aktu kupna-sprzedaży części wsi Huta Stara. Do transakcji doszło w dniu 18 czerwca 1819 r. przed notariuszem Antonim Truszkowskim w Częstochowie. Akt zawarli Jan Trepka i okupnicy z „Kraju Austriackiego”. Spisano go w dwóch językach: niemieckim i polskim. Oryginał dokumentu znajduje się w Archiwum Państwowym w Częstochowie (obraz ze zbiorów archiwum).
 
Nr 91 W imieniu Najjaśniejszego Alexandra Pierwszego Cesarza Wszech Rosji Króla Polskiego etc.
Wszem wobec i każdemu z osobna komu o tym wiedzieć należy wiadomo czynimy, iż przed notariuszem naszym publicznym Powiatu Częstochowskiego Województwa Kaliskiego zeznany jest akt w osnowie następującej.
Działo się w mieście powiatowym Częstochowie Starej dnia osiemnastego czerwca roku tysiąc osiemset dziewiętnastego. Przede mną Antonim Truszkowskim notariuszem publicznym Powiatu Częstochowskiego Województwa Kaliskiego w Częstochowie Starej w domu pod liczbą dziewięćdziesiąt trzy przy ulicy Targowej mieszkającym, i w tym samym domu urzędowanie swoje odbywającym w przytomności świadków niżej wyrażonych osobiście stawili się Wielmożny Jan Trepka dziedzic wsi części Starej Huty z przyległościami Sędzowy i Folwarku Modrzejowszczyzna w powiecie tutejszym położonej z jednej, a Ichmość Panowie Józef Sziktanc z Janowic, Krystian Strofeld i Franciszek Waiser z Langendorf, Franciszek Krygiel z wsi Reszyn z Cyrkułu Ołomunieckiego, Jan Klaszka z Neuwaldek, Jan Demel, Franciszek Arker i Antoni Kraus z

środa, 30 stycznia 2013

Rodzeństwo Józefa Prinkego (1807-1846)

Józef Prinke (również Brinke) był jednym z kolonistów, mieszkańców Kamienicy Polskiej. Urodzony 5 grudnia 1807 r. w Deštné (niem.: Deschney), w domu pod numerem 99, był synem Jana Józefa Prinkego i Joanny z Hoffmannów. W 1831 r. w świątyni poczeszyńskiej Józef poślubił pochodzącą z Hrabstwa Kłodzkiego Mariannę z Hohausów, córkę Józefa i Brygidy ze Sternów. Rodzice Józefa zmarli jeszcze w Czechach, we wczesnym dzieciństwie syna. W 1812 w Deštné odszedł ojciec, rok później matka. Śledząc historię tej linii Prinków odkryłem pewną ciekawostkę, którą chciałbym się podzielić. Na przestrzeni 6 lat Janowi Józefowi i Joannie urodziło się bowiem sześcioro dzieci. Nie byłoby w tym nic zaskakującego, gdyby nie okoliczność, że trykrotnie - pod rząd - Joanna powiła... bliźnięta. 8 lipca 1805 r. na świat przyszli Franciszek i Katarzyna. Nieszczęśliwie, dzieci zmarły nie przeżywszy miesiąca. Dwa lata później, Prinkowie doczekali się kolejnej pary dzieci - urodzili się wtedy - tytułowy Józef i jego brat Jan. Wreszcie, w 1811 r. (7.06) urodziły się bliźniaczki - Barbara i Marianna (zmarła po kilku miesiącach). Dotychczas w swoich badaniach, nie tylko nad rodami Hucian i Kamieniczan, nie spotkałem się z analogiczną sytuacją, dlatego uznałem, że będzie to swoista genealogiczna ciekawostka. Dla porządku podam, że do Kamienicy Józef Prinke przybył ze swoją siostrą Joanną (*1796, żona Franciszka Holego, x1827 Poczesna) oraz Teresą (*1801, żona Jakuba Kaplera; x1827 Poczesna). Dwaj inni bracia Józefa zmarli jeszcze przed jego narodzeniem i byli to Franciszek (1799-1800) i Antoni (1803-1803).

Johann Demel - jeden z założycieli Huty Starej A

Johann Demel był jednym z założycieli kolonii tkackiej Huta Stara A, a jego podpis znajduje się na akcie kupna połowy wsi Huta Stara z roku 1819. W dniu 14 lutego 1820 r. w częstochowskim kościele parafialnym św. Zygmunta Johann ożenił się z Marią Stangler, córką Johanna Stanglera oraz Theresii z domu Paukerth. Maria, a właściwie Anna Maria Stangler przyszła na świat w miejscowości Třebovice (Triebitz) w dniu 20 kwietnia 1784 r. W Třebovicach, w domu pod numerem 101, rodziły się też dwie panieńskie córki Marii, Anna Maria (1811) oraz Anna (1817). To z nimi, ojcem – wspomnianym powyżej Johannem Stanglerem – oraz siostrami, Johanną (1787) i Apollonią (1791), Maria przybyła w pierwszej grupie osadników do Huty. Matka Marii, Theresia zmarła jeszcze w Třebovicach (1812), ojciec zmarł już w Hucie (1821). Z aktu znania, niezbędnego – w zastępstwie metryki – do sporządzenia aktu ślubu w 1820 r. Johann Demel i Maria Stangler zeznali, że od roku przebywają w Hucie. Johann Demel urodził się w sąsiadującym z Třebovicami Opatovie (Markt Abtsdorf), jako jedno z kilkunastu dzieci Johanna Nepomuka Demla oraz Marii z domu Langer. Nie można wykluczyć, że znajomość Johanna Demla i Marii Stangler nawiązała się jeszcze w rodzinnych stronach. Co ciekawe, panieńskie córki Marii, występują później we wszelkich aktach, jako dzieci Demla i Stanglerówny. Jeszcze w roku 1820, w Hucie rodzi się ich wspólna córka Teresa Modesta Demel; w 1824 przychodzi na świat syn Jan, ale umiera zaledwie po kilku dniach. W latach 1820-1830 do Huty przybywają bracia – tkacze – Konstantin i Franz Langowie. Obaj pochodzą z morawskiej wsi Staré Město (Altstadt), położonej kilka kilometrów na północ od Morawskiej Trzebowy.

Tytułem wstępu

Do opracowania historii mieszkańców Huty Starej A, małej tkackiej osady powstałej w 1819 r., a położonej w najbliższej odległości od Częstochowy przymierzałem się od kilku lat. Dzięki wsparciu p. Haliny Klimzy i p. Marii Michniewskiej prace nad projektem, zatytułowanym roboczo "Projekt Huta" mogły wystartować. Stało się to w marcu 2011 r. a więc blisko dwa lata temu. W grudniu ubiegłego roku postanowiłem, że do projektu trzeba włączyć również siostrzaną kolonię, starszą o rok Kamienicę Polską. Losy Hucian i Kamieniczan często się ze sobą przeplatają i jest rzeczą naturalną, że trzeba je badać łącznie w ramach projektu.
W 2011 r. na stronie Towarzystwa Genealogicznego Ziemi Częstochowskiej napisałem:
Pragnę Państwa zachęcić do wzięcia udziału w inicjatywie, roboczo zatytułowanej „Projekt Huta”. Założeniem projektu jest wyprowadzenie genealogii osadników – „budowniczych” i późniejszych mieszkańców kolonii tkackiej Huta Stara A, położonej pierwotnie w parafii św. Zygmunta w Częstochowie, a od roku 1827 przynależnej do parafii w Poczesnej. Badania nad Hutą są prowadzone przez członków towarzystwa od jakiegoś czasu, bowiem wielu z nas ma huckie – czeskie, morawskie i śląskie korzenie. Po dziś dzień mieszkają wśród nas potomkowie Langów, Myślinów, Najgebauerów, Pitschów (Piciów), Puschów (Pusiów), Sokalów, Weranów, Zohnerów (Conerów)... Niewątpliwym wsparciem dla projektu jest działanie czeskich i morawskich archiwów państwowych w Zamrsku i Opawie, które na swoich stronach internetowych opublikowały on-line zasoby obejmujące księgi metrykalne dotyczące terenów skąd przybyli osadnicy. Projekt wstępnie mógłby obejmować lata 1819-1880. Ciekawe byłoby w jego ramach określenie kierunków dalszej migracji osadników z Huty, jak również miejsc skąd przybywali osadnicy – ale położonych na terenie Królestwa Polskiego. Chętnych do podzielenia się informacjami na temat huckich rodzin kieruję na swoją skrzynkę pocztową...

Ta oferta jest stale aktualna.
pozdrawiam
Piotr