czwartek, 31 stycznia 2013

Akt kupna-sprzedaży części wsi Huta Stara (1819)

Poniżej prezentuję treść aktu kupna-sprzedaży części wsi Huta Stara. Do transakcji doszło w dniu 18 czerwca 1819 r. przed notariuszem Antonim Truszkowskim w Częstochowie. Akt zawarli Jan Trepka i okupnicy z „Kraju Austriackiego”. Spisano go w dwóch językach: niemieckim i polskim. Oryginał dokumentu znajduje się w Archiwum Państwowym w Częstochowie (obraz ze zbiorów archiwum).
 
Nr 91 W imieniu Najjaśniejszego Alexandra Pierwszego Cesarza Wszech Rosji Króla Polskiego etc.
Wszem wobec i każdemu z osobna komu o tym wiedzieć należy wiadomo czynimy, iż przed notariuszem naszym publicznym Powiatu Częstochowskiego Województwa Kaliskiego zeznany jest akt w osnowie następującej.
Działo się w mieście powiatowym Częstochowie Starej dnia osiemnastego czerwca roku tysiąc osiemset dziewiętnastego. Przede mną Antonim Truszkowskim notariuszem publicznym Powiatu Częstochowskiego Województwa Kaliskiego w Częstochowie Starej w domu pod liczbą dziewięćdziesiąt trzy przy ulicy Targowej mieszkającym, i w tym samym domu urzędowanie swoje odbywającym w przytomności świadków niżej wyrażonych osobiście stawili się Wielmożny Jan Trepka dziedzic wsi części Starej Huty z przyległościami Sędzowy i Folwarku Modrzejowszczyzna w powiecie tutejszym położonej z jednej, a Ichmość Panowie Józef Sziktanc z Janowic, Krystian Strofeld i Franciszek Waiser z Langendorf, Franciszek Krygiel z wsi Reszyn z Cyrkułu Ołomunieckiego, Jan Klaszka z Neuwaldek, Jan Demel, Franciszek Arker i Antoni Kraus z

Absdorf, Andrzej Portele z wsi Dittersdorf, Jan Demta z wsi Neuwaldek, i Józef Strygiel z wsi Kesselsdorf z Cyrkułu Krudyńskiego wszyscy z Kraju Austriackiego a do niniejszego aktu zamieszkanie sobie w wsi Hucie Starej obierający zdrowi na ciele i umyśle z osób swych już poprzednio znani i do działań urzędowych prawomocni jawnie i dobrowolnie zeznali, iż zeznający pragną pomiędzy sobą zawrzeć kontrakt sprzedaży i kupna o połowę wsi Starej Huty części A z przyległościami Sędzowy i Modrzejowszczyzna, i na ten koniec okazał Wielmożny Trepka atest hipoteczny za czasów Rządu Pruskiego w Kaliszu przed bywszą Rejencją Prus Południowych w dniu szóstym kwietnia roku tysiąc osiemset czwartego wydany, z którego pokazuje się iż on tę połowę Starej Huty z przyległościami od ojca swego Kazimierza Trepki prawem własności nabył, po czym stawający sprzedający i kupujący podali warunki do niniejszego aktu w sposobie następnym.
Artykuł pierwszy. Wyżej wspomniany Wielmożny Jan Trepka dziedzic części wsi Starej Huty z przyległościami Sędzów i Folwarkiem Modrzejowszczyzna, takową przeto część Huty Starej z przyległościami Sędzów i Folwarkiem Modrzejowszczyzna w powiecie tutejszym Województwie Kaliskim leżącą z wszelkim prawem własności, jakie ma do połowy wsi Starej Huty, i jakie mu w dniu dzisiejszym należy nic sobie na własność nie excypując Ichmości Panom Józefowi Szyktanc, Krystianowi Strofeld, Franciszkowi Krygel, Franciszkowi Weyser, Janowi Klaszka, Janowi Demel Franciszkowi Arker Andrzejowi Portele Janowi Klaszka, Antoniemu Kraus, Janowi Demta i Józefowi Strygiel sukcesorom i ich następcom za sumę sto tysięcy złotych polskich sprzedaje i na wieczność rezygnuje.
Artykuł drugi. Sumę szacunkową nabywcy tym wypłacą sposobem
a. szesnaście tysięcy płacą przy spisaniu niniejszego kontraktu, z których sobie w gotowiźnie wypłaconych Wielmożny Trepka sprzedający onychże kwituje
b. dwadzieścia jeden tysięcy złotych polskich dnia dwudziestego czerwca roku tysiąc osiemset dwudziestego bez prowizji
c. dwadzieścia jeden tysięcy złotych polskich dnia dwudziestego czerwca roku tysiąc osiemset dwudziestego pierwszego z prowizją po pięć od sta
d. dwadzieścia jeden tysięcy złotych polskich dnia dwudziestego czerwca roku tysiąc osiemset dwudziestego drugiego z prowizją po pięć od sta i
e. dwadzieścia jeden tysięcy złotych polskich dnia dwudziestego czerwca roku tysiąc osiemset dwudziestego trzeciego również z prowizją po pięć od sta.
Artykuł trzeci. Sumy pod literami b c d e w artykule powyższym wyszczególnione, nabywcy zapłacić obowiązani w Częstochowie Starej przed notariuszem lub urzędnikiem w owym czasie transakcje przyjmować mogącym, tak dalece, że gdyby którego terminu w zapłaceniu uchybili, a Wielmożny Trepka nie miał od nich natychmiast żadnego innego funduszu dla zaspokojenia siebie mocen jest podać na licytację sprzedaną połowę Huty Starej z przyległościami Sędzów i Folwarkiem Modrzejowszczyzna i całą sumę szacunkową ad complementum stu tysięcy złotych odebrać z warunkiem, iż jeżeliby co przy sprzedaży przybrakło, w takim razie nabywcy nie tylko z zaliczonych szesnastu tysięcy złotych ale i z swojego majątku winni są odpowiedzieć, i przeciwnie jeżeli przy ich dobrym gospodarowaniu suma szacunkowa większa okaże się przez licytację wsi sprzedać mianej, w takim razie przewyższająca ilość do nabywców należeć będzie.
Artykuł czwarty. Włościanie w połowie wsi Starej Huty na gruncie będący zostaną się w miejscach i siedliskach swoich aż do roku przyszłego tysiąc osiemset dwudziestego i dnia dwudziestego czerwca z obowiązkiem odbywania przez nich powinności i oddawania zwyczajnych czynszów na rzecz nowych nabywców którzy sobie zastrzegają iż gdyby mieli więcej kompanistów do połowy wsi Starej Huty sprowadzonych, takowych włościanie w siedliskach swoich do świętego Wojciecha roku przyszłego tysiąc osiemset dwudziestego zaczynając, aż do świętego Jana czyli dwudziestego czerwca tegoż roku pomieścić winni. A skoro nabywcy pierwszy termin w zapłaceniu dopełnią, i dwadzieścia jeden tysięcy złotych polskich do rąk Wielmożnego Trepki wypłacą, niemniej kwit z wypłaconych uzyskają, na ten czas od ich własnej dyspozycji zależeć będzie włościanów tychże utrzymać, lub też ich z gruntu odsunąć.
Artykuł piąty. Pięćdziesiąt złotych polskich jako dziesięcina pieniężna do kościoła parafialnego Starej Częstochowy należąca się corocznie do opłacania z sumy szacunkowej nie będzie potrącona, którą nabywcy od czasu zawarcia niniejszego kontraktu zaspokajać winni. Zaległa jeżeli by jaka należała się należy się do zapłacenia przez Wielmożnego Trepkę sprzedającego.
Artykuł szósty. Ponieważ podług atestu hipotecznego wieś Błeszno ma wolne pastwisko na połowie wsi Starej Huty które stosownie do protokołu w dniu siódmym maja roku tysiąc siedemset dziewięćdziesiątego szóstego do hipoteki jest wciągnięte, przeto Wielmożny Trepka ciężar takowy czyli służebność nabywcom do  podejmowania zleca.
Artykuł siódmy. Wielmożny Trepka zostanie się w posesji Folwarku Modrzejowszczyzna aż do zupełnego w sumie szacunkowej siebie zaspokojenia, z którego corocznie wyjąwszy rok pierwszy nabywcom złotych pięćset za wszelkie użytki i pomieszkanie z tegoż folwarku ciągnąć miane zapłacić lub też z sumy prowizjonalnej potrącić winien, a jaki wysiew w tym roku znajduje się, taki też przy wyjściu z posesji tegoż Folwarku Modrzejowszczyzna zwanego oddać obowiązany zostaje.
Artykuł ósmy. Grunta w sporze będące z drugą połową wsi Starej Huty Wielmożny Trepka, ile to będzie w jego mocy pogodzić i jedne za drugie zamienić podług woli nabywców i dziedziców drugiej połowy Huty Starej obowiązuje się.
Artykuł dziewiąty. Wielmożny Trepka obowiązany jest po wypłaceniu sum pod literami b c. w paragrafie drugim wyszczególnionych hipotekę części sprzedanej Stara Huta oczyścić, aby żaden dług na kupnej połowie nie znajdował się czego gdyby nie dopełnił nabywcy mocni są zatrzymać resztujące sumy pod literami d. e. w paragrafie drugim wzmiankowane a jeżeliby nabywcy byli zmuszeni za wyrokiem prawomocnym sumę jakową za Wielmożnego Trepkę zapłacić w takim razie, w którym czasie to dopełnią, a tym samym i sumę w racie następnej płacić się mającą mocni są Wielmożnemu Trepce potrącić.
Artykuł dziesiąty. Wielmożny Trepka obowiązki wójta gminy aż do zupełnego siebie w sumie szacunkowej zaspokojenia bez żadnej nadgrody pełnić będzie.
Artykuł jedenasty. Papiery wszystkie i dowody tak graniczne jako i dziedzictwa części Starej Huty tyczące się Wielmożny Trepka po ułatwieniu pierwszego terminu w zapłaceniu sumy szacunkowej, nabywcom oddać winien.
Artykuł dwunasty. Wielmożny Trepka obowiązuje się nabywcom połowę wsi nabytej Stara Huta w posesję, z wszelkimi polami zasiewami łąkami lasami budowlami włościanami w dniu pierwszym lipca roku bieżącego oddać, i dzierżawcę teraźniejszego Urodzonego Marcina Ziółkowskiego w pretensjach jakie by miał z czasu swojej posesji zaspokoić, tak dalece iż nabywcy w odebraniu tej wsi w swoją dziedziczną posesję żadnej przeszkody mieć nie powinni, wyjąwszy iż jakie nadsiewy tenże dzierżawca poczynił nabywcy którzy wcześniej już z nim ułożyli się, biorą na siebie obowiązek jego zaspokoić.
Artykuł trzynasty. Tytuł własności i dziedzictwa połowy wsi Starej Huty Wielmożny Trepka po dopełnieniu wypłaty sum pod literami b. c. na imię nowych nabywców w księdze hipotecznej przenieść obowiązuje się.
Artykuł czternasty. Koszta spisania niniejszego kontraktu jako i stemplowany papier strony obydwie przez połowę poniosą i do pierwszego wyciągu złożyły papier stemplowany w cenie złotych dwieście, żądając, aby każdej z nich był wydany wyciąg urzędowy w formie do wykonania potrzebnej.
Artykuł piętnasty. Strony między sobą czyniące pragną dopełnić niniejszy kontrakt we wszystkich punktach i warunkach a to pod gotową egzekucją z tego aktu wynikającą.
A gdy nie było nic więcej do działania w ostatku akt niniejszy dnia miesiąca i roku jako wyżej spisany w przytomności Jegomość Panów Tomasza Mincera w domu pod liczbą sześćdziesiąt sześć w ulicy Krakowskiej i Jegomość Pana Filipa Chrastyanskiego w domu pod numerem trzydzieści siedem w Rynku obydwóch w Częstochowie Starej zamieszkałych jako świadków pełnoletnich z osób swych znanych, polski i niemiecki język posiadających, żadnemu prawomocnemu wyłączeniu niepodległych, ci którzy się z notariuszem podpisali po wyraźnym aktu niniejszego w polskim i niemieckim języku przeczytaniu dostatecznym zrozumieniu i dobrowolnym przyjęciu stawający własnoręcznymi podpisami stwierdzili. Przed podpisem dołożyły strony, iż prowizja od sum w paragrafie czyli artykule drugim niniejszego kontraktu resztujących wynosi w ogóle sześć tysięcy trzysta złotych do ostatniego terminu wyrachowana, po powtórnym przeczytaniu w języku polskim i niemieckim podpisali się.
(-) Jan Trepka
(-) Andreas Portele (-) Joseph Schiktanz
(-) Franz Weiser
(-) Anton Kraus (-) Johann Klaschka
(-) Johannes Demta (-) Johann Demel (-) Franz Erker
(-) Joseph Striegl
Z urzędu notuje się iż Franciszek Krygiel i Chrystian Strofeld nie podpisali się, ponieważ pisać nie umieją
(-) Tomasz Müntzer jako świadek i tłumacz przysięgły
(-) Filip Chrastianski jako świadek
(-) Antoni Truszkowski notariusz publiczny Powiatu Częstochowskiego

treść aktu również w 81 numerze Korzeni (2012) oraz na stronie TGZCz

Piotr

2 komentarze:

  1. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  2. W tresci jest niezgodnosc nazwiska jest Arker a powinno byc Erker

    OdpowiedzUsuń