"Florian Sadowski Tytuł Dziedzictwa Wsi Kamienicy na Okupników przenieść dozwolił" (1819)

Prezentuję poniżej treść bardzo interesującego aktu notarialnego z 1819 r., spisanego przed notariuszem Antonim Truszkowskim w Częstochowie, na mocy którego małżeństwo Sadowscy przenoszą na nabywców wsi Kamienicy Polskiej "tytuł dziedzictwa".
N^ro 43

W Imieniu Nayiaśnieyszego Alexandra I^o Cesarza wszech Rossyi Króla Polskiego etc: etc: etc:

Wszem wobec i Każdemu Komu o tem wiedzieć należy, wiadomo czyniemy, iż przed Naszym Notaryuszem Publicznym, Powiatu Częstochowskiego, Woiewództwa Kaliskiego, spisany został Akt, w osnowie następuiącey.

Działo się w Wsi Kamienicy Polskiey, w Rezydencyi Dworskiey, w Powiecie Częstochowskim położoney dnia dziewiątego Marca, Roku Tysiąc, Ośmset Dziewietnastego

Przedemną Antonim Truszkowskim Notaryuszem Publicznym Powiatu Częstochowskiego, Woiewództwa Kaliskiego, w Częstochowie Starey, w Domu pod Liczbą dziewięćdziesiąt trzy przy Ulicy Targowey mieszkaiącym, i Urzędowanie swoie odbywaiącym, na żądanie Interessentów do Kamienicy Polskiey przybyłym w przytomności Świadków niżey wyrażonych Osobiście stawili się

Wielmożny Floryan Sadowski, w Wsi Ochsy [Oksa; PG], w Powiecie Jędrzeiowskim, w Woiewództwie Krakowskim zamieszkały, z iedney, a Andrzey Maroski, Józef Jekiel, Ignacy Jakman, Antoni Heinrinch, Jan Seibert, Franciszek Hofman, Maciey Wilczek, Józef Przybyła, Franciszek Geisler, Tomasz Wisental, Edmund Peter, Józef Karłowski, Franciszek Werner, Wacław Jung, Franciszek Duśbaba, Ignacy Jung, Franciszek Folgner, Józef Fidler, Jan Stroch, Jerzy Nowak, Jan Lachnik, Karol May, Wacław Denke, Jan Bezdek, Józef Herman, Józef Suk, Józef Marsik, Ignacy Klar, Ignacy Szulc, Jan Waltera, Józef Cianciara, Bartłomiey Semerak, Józef Hornich, Franciszek Holli, Maciey Seic, Andrzey Picz, Piotr Barnet, Ignacy Cyziński, Jan Peike, Piotr Hofman, Antoni Kracholec, Franciszek Bacdorf, Józef Heisler, Ignacy Bil, Franciszek Wimmer, Józef Heisler, Józef Szkoda, Jan Langer, Józef Finger, Maciey Cohorna, Wacław Szlechta, Jan Ciuda, Józef Kreczy, Jan Holleczek, Chrystyan Walenta, Jerzy Siedziwi, Maciey Polaczek, Jan Morawiec Franciszek Neffe iako Nabywcy i Okupnicy Wsi Kamienicy Polskiey, swym i innych Kompanistów dziś na Gruncie nieobecnych Imieniem czyniący, iako to: Ignacego Klar, Jana Myslin, Wacława Nowak, Piotra Dusianek, Wacława Mieszczan, Jana Hartman, Józefa Otte, Ignacego Brauze, Józefa Bartosz, Karola Mader, Franciszka Cwiorteczka, Józefa Pol, Józefa Peter, Jakoba Holler, Stanisława Lebik, Józefa Klar, Antoniego Ratman, Józefa Franc, Jerzego Mark, którzy to nieobecni w różne podróże powyieżdżali, w różnych Interessach Familiynych, iako to do Czech i Górnego Szląska, lecz za nich Stawaiący Pokóy i Bezpieczeństwo zaręczaią, którzy podpisanemu Notaryuszowi z poprzednich iuż urzędownie działanych Czynności z Osób swych są znani, zdrowi na Ciele i umyśle i do działań Urzędowych prawomocni, iawnie i dobrowolnie zeznali, iż oni pomiędzy sobą zawarli wieczno trwałą Ugode, którą podali do ninieyszego Aktu w sposobie następnym.

Artykuł Pierwszy. Podług Kontraktu Sprzedaży i Kupna, w dniu dziewiętnastym Marca, Roku tysiąc Ośmset ośmnastego w Częstochowie przed Urodzonym Józefem Leśniewskim Notaryuszem Publicznym Powiatu Częstochowskiego, między Wielmożnemi Floryanem i Antoniną z Wędrychowskich pierwszego Małżeństwa Łaniewską, a teraźnieyszą Sadowską, czyli razem oboygiem Małżonkami Sadowskiemi i Ichmość Panami, Józefem Jekiel, Franciszkiem Folgmir, Józefem Leder, i Antonim Weichdinger, swoim i całey Kompanij Imieniem działaiących, o Wieś Kamienicę Polską zawartego wyżey rzeczeni Nabywcy Paragrafem trzecim wspomnianego Kupna Kontraktu, Sto dziesięć Tysięcy Złotych Polskich, na dzień Piętnasty Maia Roku zeszłego Wielmożnym Sadowskim wypłacić obowiązali się, tym czasem dla niemożności odebrania z swoich dawnieyszych w Państwie Austryackim Posiadłości, podług Aktu Urzędowego, w dniu dziewiątym Listopada Roku zeszłego na Gruncie tey tu Wsi Kamienicy Polskiey, przez podpisanego Notaryusza między temiż samemi stronami spisanego, Złotych Czterdzieści dwa tysiące, Siedemset Pięćdziesiąt Pięć winnemi pozostali, i nate dopiero rzeczoną Summe Złotych Dwa tysiące Czterysta Czterdzieści Ośm, Wielmożnym Sadowskim wypłacili, a reszte Złotych Czterdzieści Tysięcy, Trzysta Siedm, z Prowizyą od Pierwszego Stycznia Roku bieżącego należącą się, dłużnemi są, i o pożyczenie Summy Trzydziestu Tysięcy Złotych Polskich, na zaspokoienie Wielmożnych Sadowskich, do Wysokiey Kommissyi Woiewództwa Kaliskiego udali się, od którey w dniu dwunastym Lutego, Roku bieżącego, pod Numerami Dziennika Głównego dziewięćdziesiąt sześć, i sto szesnaście odebrali odpowiedź, iż na przedstawienie do Kommissyi Rządowey z wyrażoney Woli Jaśnie Oświeconego Xięcia Namiestnika Królewskiego, Trzydzieści Tysięcy z Procentem po Cztery od Sta na trzy lata dostać mogą, skoro tylko będą mieli uregulowaną Hipoteke z wszelkich Ciężarów oczyszczoną, i gdy Tytuł Dziedzictwa na Ich Imię i Osoby przeniesiony zostanie, przeto Wielmożny Sadowski iako Pełnomocnik przez swoią Żone na mocy Plenipotencyi w dniu czwartym Miesiąca i Roku bieżących, w Jędrzeiowie przed Urodzonym Stanisławem Morawskim Notaryuszem Powiatu Jędrzeiowskiego do ninieyszey Czynności ustanowiony i rzeczoną Plenipotencyą podpisanemu Notaryuszowi składaiący Zezwala, aby Tytuł Dziedzictwa, Wsi Kamienicy Polskiey, na Osoby Nowych Nabywców, do tego Aktu stawaiących, i innych dla wyiechania w Podróże stanąć niemogących przeniesionym został.
Artykuł Drugi. W Paragrafie Czwartym Kontraktu Kupna wyżey wzmiankowanego, Nabywcy Kamienicy Polskiey, Sto tysięcy Złotych Polskich po zawarciu Kontraktu na pierwszey Hipotece Zaintabulować dla Wielmożnych Sadowskich winni, gdy iednak Kommissya Woiewódzka tylko na oczyszczoną hipoteke Trzydziestu Tysięcy Złotych Polskich, z procentem po Cztery od Sta na trzy Lata Nabywcom Kamienicy Polskiey pożyczyć chce, przeto Wielmożny Sadowski na mocy daney sobie Plenipotencyi, nie tylko Zezwala, aby Summa przez Kommissyą Woiewódzką pożyczyć miana, na pierwszey Hipotece Wsi Kamienicy Polskiey dla Rządu zapisaną została ale nawet gdyby po upłynionych trzech Latach wspomnieni Nabywcy Summy pożyczoney do Skarbu Narodowego z procentem należącym się nieoodali ręczy bezpieczeństwo, na Stu Tysiącach Złotych Polskich sobie od Nabywców Kamienicy Polskiey należących się, i takową Summe Trzydzieści Tysięcy Złotych Polskich z procentem w przypadku uchybienia wypłacenia przez Nabywców do Skarbu Narodowego, pod Exekucyą oddać winien.
Artykuł Trzeci. Nabywcy Kamienicy Polskiey, tu w Stawienictwie zapisani, swym i innych Kompanistów stanąć niemogących, Imieniem, widząc Dobrodzieystwo przez pożyczke nastąpić mianą sobie okazane, i zaręczenie Rządowi za Nich przez Wielmożnego Sadowskiego sobie uczynione, nie tylko takowe z naywiększą Wdzięcznością, i uszanowaniem przyimuią, ale nawet na wzaiem, tak Rząd Naywyższy, iako Wielmożnych Sadowskich Małżonków zapewniaią, iż tak Summe pożyczoną Trzydzieści tysięcy Złotych Polskich iako i Sto Tysięcy Złotych Polskich z procentem należącym się w Terminach oznaczonych oddadzą a to pod Rygorem gotowey Exekucyi z Kupna Kontraktu, z tego Aktu wynikaiącą, do czego wszyscy Stawaiący Solidarnie obowiązuią się.
Artykuł Czwarty. Koszta spisania ninieyszego Aktu Zeznaiący Okupnicy poniesą, i do pierwszego głównego Wyciągu dla Wysokiey Kommissyi Woiewódzkiey wydać mianego złożyli Papier Stęplowany w Cenie Złotych Sto trzydzieści, żądał także i Wielmożny Sadowski aby Jemu drugi Wyciąg był wydany, w formie do wykonania potrzebney. A gdy niebyło nic więcey do działania, Wostatku Akt ninieyszy, dnia, Miesiąca, i Roku iako wyżey spisany w przytomności Jegomość Panów Kaietana Gasprowicza, Ekonomij Rządowey Poczesna Aktuaryusza, i Józefa Szałasa Rządcy tychże Dóbr, obydwóch w Poczesny zamieszkałych Świadków pełnoletnich, z osób swych znanych, żadnemu prawnemu wyłączeniu niepodległych. Umieiący pisać, po wyraźnem przeczytaniu, i przetłomaczeniu na Język Niemiecki, który spisania osobnego Protokołu nieżądali, Stawaiący własnoręcznemi podpisami stwierdzili.
(-) Floryan Sadowski (-) Ignaz Jakmann (-) Anton Heinrich (-) Johan Seiberth (-) Matey Wotraubek (-) Jozef Přibijla (-) Jozef Karlowskij (-) Frantz Geisler (-) Thomas Wiesenthal (-) Franz Werner (-) Wentzel Junk (-) Fra Duzbaba (-) Ignatz Junk (-) Frantz Folkner (-) Bartolomey Semerak (-) Joseph Fiedler (-) Johan Strouf (-) Jan Lachnik (-) Carl Maij (-) Wentzel Dencke (-) Jiřzik Nowak (-) Jan Bezdek (-) Josepherman (-) Jozef Marsijk (-) Jozef Suk (-) Jan Waltera (-) Jozef Hornich (-) Jozef Čzančzara (-) Franc Holey (-) Matey Hlad (-) Ignatz Lebich (-) Jozef Kreyčy (-) Jozef Heyzlar (-) Jan Heyzlar (-) Edmund Peter (-) Joseph Jekel (-) Jakub Čzerny (-) Jozef Hladik (-) Frantz Hofman (-) Franc Lukawski (-) Andrzyi Marowski
zaś Andrzey Picz, Piotr Hartman, Ignacy Cyziński, Jan Peike, Piotr Hofman, Antoni Kraholec, Franciszek Bacdorf, Józef Hasler, Ignacy Bil, Franciszek Wimer, Józef Heisral, Józef Szkoda, Jan Langer, Józef Finger, Maciey Cohorna, Wacław Szlechta, Jan Ciuda, Józef Kreczy, Jan Holleczek Chrystyan Walenta, Jerzy Siedziwi, Maciey Polaczek, Jan Morawiec, Franciszek Neffe niepodpisali, ponieważ pisać nieumieią, co wszystko Obecni Świadkowie wyżey wzmiankowani podpisami swemi stwierdzaią
(-) Kajetan Gasprowicz iako tey Czynności przetłumaczenia i podpisów obecny świadek
(-) Józeef Szałas iako tey Czynności przetłomaczenia obecny Świadek
(-) Antoni Truszkowski Notaryusz publiczny Powiatu Częstochowskiego 
Zalecamy y Rozkazuiemy etc.
(-) Antoni Truszkowski
NPPCzęstochows

Oryginał aktu: Notariusz Truszkowski (3), rep. nr 43/1819; Archiwum Państwowe w Częstochowie