niedziela, 24 lutego 2013

Śladem Kamieniczan w Nawarzycach...

Przeglądając akta zmarłych parafii w Pocześnie z roku 1847 trafiłem na bardzo interesujący zapis. Pod numerem 90 odnotowano zgon Konranta (sic!), dwuletniego syna Jana Cangego [Cange] z Kamienicy i jego zmarłej żony Rozyny. Nie byłoby w tym nic niezwykłego, gdyby nie informacja o miejscu urodzeniu dziecięcia. W akcie zapisano, że Konrad urodził się w... Nawarzycach.

Akta parafii nawarzyckiej (świętokrzyskie) rzeczywiście potwierdzają taki fakt. W księdze chrztów z roku 1845, pod numerem 40 odnotowano:

Działo się w wsi Nawarzycach dnia szesnastego czerwca tysiąc ośmset czterdziestego piątego roku o godzinie szóstej po południu. Stawił się Jan Ceingel lat dwadzieścia cztery liczący katolik, tkacz w Nawarzycach zamieszkały, w obecności świadków: Kazimierza Lechowicza lat czterdzieści siedm i Kazimierza Kiełtuckiego lat trzydzieści trzy, liczący, obydwóch katolików zagrodników w Nawarzycach zamieszkałych, i okazał nam dziecię płci męzkiej urodzone w Nawarzycach pod numerem domu piętnastym dnia wczorajszego o godzinie pierwszej po południu, miesiąca i roku bieżących, z jego małżonki Bregidy [korekta najprawdopodobniej z imienia Regina; PG] z Marchwiczów lat dwadzieścia cztery liczącej, katoliczki. Dziecięciu temu na Chrzcie Świętym odbytym w dniu dzisiejszym nadane zostało imię Konrad a rodzicami jego chrzestnymi byli: Tobiasz Paull z Barbarą Kossową. Akt ten stawającym pisać nie umiejącym został przeczytany, a przez nas samych podpisany. X. Ignacy Stawowczyk Wikaryusz i USCywi[lnego]


Śledząc nawarzyckie akta chrztów z 1845 roku trafiamy na kolejne znajomo brzmiące nazwiska. I tak:
- 25 marca do chrztu przynosi dziecko tkacz Augustyn Retmann (25 lat) z Nawarzyc. Rzecz dzieje się w obecności świadków-tkaczy: Wacława Jezrala (30) i Franciszka Suchanka (25). Dziecię, zrodzone dzień wcześniej z Elżbiety z Jezralów (21) otrzymuje imię Balbina Marianna. Do chrztu trzymają je Kazimierz Konieczyński i Balbina Retmanowa, a asystują Konstanty Retmann i Anna Czarnecka [akt nr 27];
- 30 czerwca ochrzczone zostaje dziecko nawarzyckiego stolarza Benedykta Klarra (31), urodzone w tym samym dniu z Rozalii z Czerwińskich (24). Otrzymało imiona Józef Jan, a jednym z chrzestnych był Franciszek Poll; asystowała Helena Pollowa. Wśród świadków wymieniono w akcie nazwisko tkacza - Ignacego Rańcza (41) [akt nr 44];
- 19 lipca ochrzczone zostaje dziecko stolarza Karola Najgibaura (40) z Nawarzyc i Marianny z Krystynów (36). Dziewczynka urodzona 17 lipca otrzymuje imiona Anna Balbina, a jej chrzestną jest Barbara Retmanowa [akt nr 50];
- 29 września tkacz Wacław Peter (24) przynosi do chrztu dziecko urodzone w tym samym dniu z Rozalii z Witkowskich (20). Dziewczynka otrzymała imiona Rozalia Tekla. Chrzestnymi byli Franciszek Retman i Helena Paulowa, a asystowali Franciszek Paull z Balbiną Retmanową. Obecni z ojcem świadkowie - Franciszek Czarnecki i Wojciech Mrzygłodzki zostali określeni jako koloniści [akt nr 68];
- 2 listopada ochrzczone zostaje dziecko tkacza Konstantego Retmanna (22) i Balbiny z Widurskich (20). Syn Antoni Konstanty przychodzi na świat w Nawarzycach 1 listopada. Przy spisaniu aktu chrztu ojcu towarzyszy m.in. wspomniany wcześniej Benedykt Klar, wśród chrzestnych wymieniona jest Marianna Jezralowa, a wśród asystujących - Jan Langer [akt nr 76].

Na związki nawarzyckich tkaczy z Kamienicą Polską wskazują pośrednio inne zapisy metrykalne. I tak, w akcie ślubu nr 14/1843 przeczytamy, że w dniu drugiego sierpnia na ślubnym kobiercu staje Benedykt Klar i Rozalia Czerwińska. W tym akcie napisano o panu młodym, że jest urodzony we wsi Alt-Lomnitz w Państwie Glackim w Śląsku Pruskim w miesiącu listopadzie 1814 roku z rodziców - Ignacego i Teresy z Wolfów zmarłych w parafii nawarzyckiej. Ów Benedykt był prawdopodobnie bratem Dawida Klara, kamienickiego tkacza, męża Magdaleny z Schultzów (x 1838, Poczesna).

Ale są i bezpośrednie dowody na związki z Kamienicą. I tak, w akcie ślubu nr 3/1844 przeczytamy:

Działo się w wsi Nawarzycach dnia siódmego maja tysiąc ośmset czterdziestego czwartego roku o godzinie jedenastej przed południem. Wiadomo czyniemy iż w przytomności świadków Józefa Kosa katolika lat trzydzieści jeden, i Tobiasza Paul ewangelika lat trzydzieści liczących, obydwóch rzemieślników profesyj tkackiej w Nawarzycach zamieszkałych niekrewnych żadnej stronie sąsiadów tylko, na dniu dzisiejszym zawarte zostało religijne małżeństwo między Janem Iruszką katolikiem kawalerem lat dwadzieścia pięć mającym urodzonym w wsi Dobry w Czechach w Państwie Austryackiem synem Franciszka i Maryj Iruszków tamże zmarłych jak Akt Znania przez Sąd Pokoju Okręgu Jędrzejowskiego zdziałany świadczy w Nawarzycach zamieszkałym i z profesyj tkackiej się utrzymującym a panną Maryanną Teressą dwóch imion Hermanówną katoliczką lat dziewiętnaście mającą urodzoną w wsi Kamienicy Polskiej Parafij Koziegłowskiej Gubernij Kieleckiej córką Józefa zmarłego w Kamienicy Polskiej Parafij Poczesna i Józefy z Hofmanów żyjącej i tamże zamieszkałej małżonków Hermanów katolików, a w wsi Nawarzycach miesięcy już ośm zamieszkałą...

W tym samym roku ślubują również (akt nr 28/1844) urodzeni w Kamienicy Antoni Langer (s. Jana i Doroty, zmarłych w Nawarzycach!) z Anną Marsikówną (c. zmarłego w Kamienicy Józefa i żyjącej w Nawarzycach Marianny z Hoffmanów)...

Ten trop wydaje się być niezwykle interesujący i na pewno wymaga dalszych badań...

Akta z parafii Nawarzyce ze strony GenBazy (oryginały ksiąg w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach)

21 komentarzy:

  1. Przy okazji poszukiwań potomków Antoniego Ratmana, przodka mojego męża, prześledziłam losy drugiej rodziny Ratmanów, która sprowadziła się między wiosną 1819 r a jesienią 1820 do Kamienicy Polskiej.
    Augustyn Retman to Augustyn Ratman ( a właściwie Rathmann ) ur. w 1818 w Altlomnitz ( Stara Łomnica ). Przyszedł do Kamienicy Polskiej z ojcem Ignacym ur. w 1789 w Grafenort ( Gorzanów ) i matką Barbarą ur. w 1798 w AltLomnitz. W Kamienicy Polskiej rodzina się powiększyła. W 1820 r. urodziła się Maryanna Barbara, w 1823 r. Prokop Konstanty, w 1826 r. Anna Marya, w 1828 r. Teresa, w 1830 r. Karolina. Wg Księgi Ludności Kamienicy Polskiej z lat 1836-46 mieszkają w domu nr 80. W tej samej księdze jest adnotacja, że 16 czerwca, brak roku, przesiedlili się do Nawarzyc.
    Augustyn żeni się w Nawarzycach z panną, której nazwisko przypomina występujące w Kamienicy nazwisko Heyzral.
    Po raz drugi Augustyn pojawia się ( tym razem sam ) w Księdze Ludności Kamienicy Polskiej z lat 1846-59. Jest adnotacja, że tkacz i żonaty. Nie ma niestety dat przybycia i opuszczenia Kamienicy.
    Kolejny ślad Augustyna to Łódź. W 1851 r. rodzi się córka Anna.
    W sierpniu 1854 r. mieszka w Ostrowach par. Krośniewice. Tu umiera kilkoro dzieci Augustyna. Tu w 1870 r. żeni się z Pauliną Hybner ( Hübner ? )jego syn Franciszek ur. ok. 1843 w Piotrkowicach - to wieś koło Nawarzyc.
    Źródłem tych informacji są księgi metrykalne parafii: Koziegłowy, Poczesna, Łódź NMP, Krośniewice, oraz Księgi Ludności Stałej wsi Kamienica Polska z lat 1836-46 i 1846-59.
    Dlaczego zainteresowałam się tą linią Ratmanów - nie wykluczam, że między Ignacym z Grafenort a Antonim, przodkiem mojego męża, z Altbatzdorf ( Starków ) istnieje pokrewieństwo. Dopóki jednak nie uda mi się dotrzeć do 18-wiecznych ksiąg z Grafenort nie potwierdzę tego.
    Urszula Rosolińska-Ratman

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za te cenne informacje! Siostra Augustyna - Teresa to moja pra pra pra babcia. Dzięki Pani poznałam imiona dziadków z jeszcze wcześniejszego pokolenia.

      Usuń
    2. Teresa Retman? To moja pra pra pra babcia:)

      Usuń
  2. Czy Anton Rathmann, krewny Pani męża był żonaty z Klarą? Bo jeżeli tak, to niemieccy genealodzy postanowili ułatwić nam zadanie:
    http://www.online-ofb.de/famreport.php?ofb=altbatzdorf&ID=I1788&nachname=TILCH&modus=&lang=de

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. i tu dane nt. Johanna Antona; schodząc linkami "ojciec" zahaczymy o przełom 17./18. wieku:
      http://www.online-ofb.de/famreport.php?ofb=altbatzdorf&ID=I155&nachname=RATHMANN&lang=de

      Usuń
  3. Dziękuję za linki.
    Tę stronę odkryłam już kilka lat temu. Wspominałam o tym "odkryciu" na jednym ze spotkań Częstochowskich Genealogów. Teraz z niecierpliwością czekam aż ktoś opracuje księgi z Altwilmsdorf ( Stary Wielisław ) lub Schwedeldorf ( Szalejów ). Mam przeczucie, że losy rodziny Rathmann związane były z dobrami zakonu Jezuitów z Kłodzka i do Altbatzdorf ( Starków ) przyszli na początku XVIII wieku z którejś z tych miejscowości.
    Wracając do Antoniego i Klary.
    Anton to 3xpradziadek mojego męża, co więcej, mąż jest potomkiem Antoniusa Franciscusa Ignatiusa używającego w Kamienicy imienia Franz.
    Z moich ustaleń wynika, że obecnie mieszkający w Kamienicy Ratmanowie to potomkowie Franza. Młodsi bracia Franza, Augustyn i Józef urodzeni już w Kamienicy, opuścili pod koniec XIX wieku Kamienicę przenosząc się z rodzinami do Łodzi. Obecnie potomków Antoniego znaleźć można w Polsce na terenie wyznaczonym przez trójkąt: Katowice-Bydgoszcz-Poznań, nie mówiąc o innych krajach.
    Urszula Rosolińska-Ratman

    OdpowiedzUsuń
  4. Franza i Theresii Gauglitz z Paszkowa?
    Piotr

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zgadza się. Było to drugie małżeństwo Teresy. Pierwszy mąż Dawid Szindler zmarł 10 miesięcy wcześniej. Pochodził ( wg aktu ślubu ) z Deyczhause ( Deutchamer ? ) z Moraw cyrkuł ołomuniecki, syn Floriana i Teresy z Grotkielów. Przy tym akcie jest uwaga, że zawarli umowę przedślubną przed sołtysem, radnymi i świadkami. Szkoda, że nie u notariusza.
      Mój mąż jest potomkiem ich czwartego dziecka - Ferdynanda.
      Urszula Rosolińska-Ratman

      Usuń
    2. Poszukuję danych o G(K)auklitz. Brat mojego pradziadka Jan Gebel z ożenił się w Łodzi z Otylią Matyldą Elżbietą Kauklitz c. Augustyna Pawła (ur. 1819r. Kamienica Polska) i Marianny Heidrych (ur. 1822r. Tundefel, Morawy//Bohemia-Czechy, Austria).
      Dziadkowie Otylli Kauklitz to:
      Josef Kauklitz i Barbara Wolfing.

      Andrzej Gebel

      Usuń
  5. David Schindler, w rzeczy samej, urodził się w Deutschhause (obecnie Huzová, też: Německá Huzová) w domu pod numerem 168. W miejscowości była parafia. Urodzony (bądź ochrzczony): 2.07.1807 r. Był synem Floriana Schindlera (1755/59-22.06.1827 Deutschhause nr 168) i Anny Theresii z domu Grotke (13.02.1776 Deutschhause nr 142 - 25.07.1839 Deutschhause nr 168). Ślub rodziców 13.10.1800 r. w Deutschhause. Ojciec wdowiec, matka panna. Matka - córka Paula Grotke (syna Paula) i Marii Elisabeth Hornung (córki Balthasara). Ślub dziadków Davida od strony matki: tj. ww. Paula i Marii: 8.11.1773 r. w Deutschhause. Czy rozpoznała Pani rodzinę Karlovskich? Konkretnie pochodzenie rodziców Benedykta (Josepha i Kathariny Hlavaček) oraz jego małżonki Teresy Beiker /Peiker?/ (Johanna i Anny Pitsch)
    pozdrawiam
    Piotr

    OdpowiedzUsuń
  6. Widzę Panie Piotrze, że ma Pan bardzo dobre rozeznanie także w genealogii kamienickich rodów. Tak się składa, że dzięki Andrzejowi Kuśnierczykowi dostałam niemal gotowe drzewo Ratmanów z Kamienicy. Teraz uzupełniam daty i dane małżonków z ksiąg metrykalnych. Idzie to dość wolno, ponieważ przy okazji "wyławiam" z ksiąg Poczesnej mieszkańców Dębowca - po linii żeńskiej mam tam swoich przodków aż do jednego z pierwszych osadników. W 1806 r.osiedliło się ich pięciu: Ufer, trzech Güntherów, jeden Grün. Potem doszedł Hartwich.
    Wracając do Karłowskich: planuję w następnym etapie zrobić wywód przodków męża i wtedy będą mi potrzebni Karłowscy. Nawiązałam kontakt z jednym z potomków Benedykta i Katarzyny i zamierzałam prosić go o pomoc. Jeśli dysponuje Pan danymi o przodkach Józefy Karłowskiej to będę wdzięczna za każdą informację.
    I dla odmiany Huta Stara. Czy oprócz informacji o rodowodach mieszkańców Huty zbiera Pan inne dokumenty, np. zdjęcia. Dysponuję dwoma: z budowy szkoły w okresie międzywojennym oraz grupą kobiet ( koło gospodyń wiejskich ? ) na którym jest babcia mojego męża, też z okresu międzywojennego. Nazwisk innych pań niestety nie znam.
    Dziękuję za informacje o Dawidzie Szindler. Ze związku z Teresą Gauglitz miał troje dzieci. Wieku dorosłego dożyło dwoje: Marianna i Jan.
    Urszula Rosolińska-Ratmana

    OdpowiedzUsuń
  7. Pani Urszulo, specjalnie dla Pani:

    Wywód przodków dla Józefa KARLOWSKA
    Pokolenie pierwsze:
    1. Józefa KARLOWSKA *25.12.1846 (Kamienica Polska); ~26.12.1846 (Poczesna, akt chrztu nr 185/1846)
    Pokolenie drugie:
    2. Benedykt Teodor KARLOWSKI *9.11.1826 (Kamienica Polska); ~10.11.1826 (Poczesna, akt chrztu nr 92/1826); +1.06.1884 (Kamienica Polska, akt zgonu nr 23/1884; par. Kamienica Polska); x 18.11.1845 Teresa PEIKER (Poczesna, akt ślubu nr 37/1845)
    3. Teresa PEIKER *10.11.1828 (Kamienica Polska); ~11.11.1828 (Poczesna, akt chrztu nr 171/1828); +21.03.1873 (Kamienica Polska, akt zgonu nr 11/1873; par. Kamienica Polska)
    Pokolenie trzecie:
    4. Josef Tadeáš KARLOWSKY *29.10.1796 (Opočno nr 48; par. tamże); +25.09.1831 (Kamienica Polska, akt zgonu nr 131/1831; par. Poczesna); x2.01.1817 Kateřina Sienská HLAVAČEK (Opočno; par. tamże)
    5. Kateřina Sienská HLAVAČEK *14.04.1794 (Opočno nr 142; par. tamże); +24.01.1864 (Kamienica Polska, akt zgonu nr 7/1864; par. Poczesna)
    6. Johann PEIKER *7.06.1791 (Pitschberg /Pičberk/ nr 1; par. Skuhrov nad Bělou); +27.07.1831 (Kamienica Polska, akt zgonu nr 71/1831; par. Poczesna); x19.11.1811 Anna PITSCH (Rehberg /Liberk/)
    7. Anna PITSCH *3.02.1789 (Prorub /Prorubky, Proruby/ nr 2; par. Rehberg /Liberk/)
    Pokolenie czwarte:
    8. František KARLOWSKY * ok. 1756 (prawdopodobnie 1758); +22.01.1803 (Opočno nr 48); x12.09.1786 Anna HVĚZDA (Opočno)
    9. Anna HVĚZDA *ok. 1763/1765
    10. Jakub HLAVAČEK *ok. 1757; x23.11.1790 Kateřina (Opočno)
    11. Kateřina *ok. 1750
    12. Johann PEIKER *ok. 1765; x26.02.1786 Maria Anna HAMPEL (Solnice)
    13. Maria Anna HAMPEL *ok. 1764
    14. Andreas PITSCH *16.04.1763 (Prorub /Prorubky, Proruby/); ~16.04.1763 (Rehberg /Liberk/); x25.06.1786 Anna Ludmilla PLESSEL (Rehberg /Liberk/)
    15. Anna Ludmilla PLESSEL *ok. 1766 (Bielay /Bělá/, par. Rehberg /Liberk/)
    Pokolenie piąte:
    18. Jan HVĚZDA
    20. Václav HLAVAČEK
    26. Joseph HAMPEL
    28. Andreas PITSCH x Dorothea
    29. Dorothea
    30. Johann PLESSEL

    serdecznie pozdrawiam
    Piotr

    OdpowiedzUsuń
  8. Bardzo dziękuję za Karłowskich i przekazuję też specjalne podziękowanie od męża. Jeśli do czskich korzeni Karłowskich dołożyć czeskie pochodzenie jednej z rodzin moich przodków to teraz już wiem skąd u moich synów takie proczeskie sympatie.
    Czy ma Pan coś przeciwko temu abym podzieliła się informacją o Karłowskich z potomkiem Benedykta z jego drugiego małżeństwa?
    Jeśli idzie o mnie to bardzo przyspieszył i ułatwił mi Pan pracę. Sporo czasu trwałoby odszukanie metryk. Z odcztaniem i tłumaczeniem też miałabym problem ( podobnie jak z Hoffmanami).
    Jeszcze raz bardzo gorąco dziękuję.
    Urszula Ratman

    OdpowiedzUsuń
  9. Żadnych przeszkód nie widzę. Po to jest ta strona, aby każdy znalazł to, co go interesuje. Dała mi Pani "kopa" do poszukiwań i w ten sposób dołączyłem ród Karlowskich do bazy "Huta-Kamienica"
    do usług ;)
    Piotr

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A ja dołożę Ratmanów z Kamienicy.

      Usuń
  10. Witam serdecznie, dopiero teraz trafiłam na ten artykuł , moja mama pochodziła właśnie z Nawarzyc , a panieńskie nazwisko mojej prababci to Wiktoria Najgebauer lub Neugebauer lub Najgebaur , była córką Karola i Agnieszki Imbor, nie wiem , która forma nazwiska jest prawidłowa i czy prababcia ma jakieś powiązania rodzinne z wspomnianym przez Pana Karolem Najgibaurem?
    Serdecznie pozdrawiam.
    Wiesława Bartocha.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak. Karol, mąż Agnieszki był synem Karola i Marii
      Pozdrawiam
      Piotr

      Usuń
  11. Bardzo dziękuję za odpowiedź .
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  12. Proszę zostawić jakiś kontakt do siebie. Coś spróbuję dla Pani przygotować.
    Piotr Gerasch

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Panie Piotrze ,bardzo dziękuję , sprawił mi Pan ogromną radość..
      Podziwiam Pana wiedzę i chęć pomocy innym.
      Serdecznie pozdrawiam.

      Usuń
  13. Dzień dobry czy mają Państwo jakieś informacje o Teresa Retman i Wacław Peter oraz Barbara Retman z d. Jogwer?

    OdpowiedzUsuń